Eixample is een van de meest karakteristieke en herkenbare districten van Barcelona. De rechtlijnige straten en brede lanen tonen aan dat het stedelijk plan gebaseerd was op een duidelijke visie.
Het idee achter dit indrukwekkende netwerk van straten is het beroemde Plan Cerdà. Het was een stedenbouwkundige mijlpaan in de geschiedenis van Barcelona en vandaag wil ShBarcelona je er graag iets meer over vertellen.
Inhoudsopgave
De historische context van Eixample
Om het belang en de impact van Plan Cerdà goed te kunnen snappen, moet je je eerst in de historische context van het Barcelona van de 19e eeuw verdiepen. Halverwege de eeuw groeide de stad enorm en dat lag aan de industrialisatie en economische groei van het gebied.
De typische, smalle middeleeuwse straatjes in de Gotische wijk waren echter helemaal niet voorbereid op een snelgroeiende bevolking. Er was dus behoefte aan een nieuw stedelijk plan. Hieronder zie je het plan dat Ildefons Cerdà ontwikkelde.
Plan Cerdà in Eixample in Barcelona
Ildefons Cerdà: een architect met visie
Zoals we eerder al aangaven, is dit stedelijk plan van de hand van Ildefons Cerdà. Hij was een ingenieur en Catalaanse architect met een revolutionaire visie op het stedelijk ontwikkelingsplan van Barcelona. Cerdà kwam met een uniek en vernuftig plan op de proppen, zodat het de uitbreiding van het stedelijk gebied ten goede kwam. Hierbij lied hij alle traditionele beelden van vroeger los.
Hij wilde namelijk een innovatief en functioneel stedelijk gebied, zodat het voor alle bewoners geschikt zou zijn en het de kwaliteit van leven zou bevorderen. Hierbij hield Cerdà altijd de economische dynamiek van de stad Barcelona uit die tijd in zijn achterhoofd.
De start van Plan Cerdà
Plan Cerdà was gebaseerd op twee fundamentele principes en de architect stelde het zich als volgt voor:
- Een netwerk van rechte, brede lanen die de verschillende wijken van de stad direct met elkaar verbinden.
- Achthoekige blokken, zodat het de circulatie buitenom en het klimaat aan de binnenzijde zou bevorderen.
Elk blok zou in het project een centraal aangelegde binnentuin krijgen waar bewoners van zowel de natuur als een plek om te ontspannen konden genieten. Hier – zowel op het slim ingerichte stratenplan als binnenin het blok – konden bewoners zich vervolgens ontspannen.
Zonering en mix van gebruiksdoeleinden
Het plan van Cerdà met zijn idee van zonering werd uiteindelijk in het stedelijk plan van Barcelona ingevoerd. Cerdà kwam met het idee van gebruiksfuncties in bepaalde zoners, zodat woonwijken voortaan gescheiden waren van industriële of commerciële gebieden. Deze manier van stedelijke inrichting zorgde voor een betere organisatie van de stad en het voorkwam mogelijke problemen die ontstonden uit het te dicht op elkaar liggen van gemixte activiteiten.
Plan Cerdà maakte zich ook hard voor een mengeling van functies binnen de woonblokken zelf. Zo werd diversiteit aangebracht en ontstond een veel vitalere stedelijke omgeving. De woonblokken zouden nu niet alleen maar bestaan uit woningen, maar ook ruimte geven aan winkeltjes, scholen en stedelijke voorzieningen.
Het combineren van dit soort functies in een blok zorgde voor een levendig stedelijk gebied en het had ook een gunstig effect op de interactie tussen bewoners.
Wijken en groene zones in Barcelona – Foto via Unsplash
Uitvoering en ingebruikname van Plan Cerdà
Het plan van Ildefons Cerdà werde geleidelijk aan vanaf 1860 ingevoerd. De constructie begon in het centrum van de stad en breidde zich daarna naar buiten toe uit. Het veranderde het stedelijke gebied compleet. In de loop van de decennia verschenen er vele modernistische panden in de straten van Eixample en dezen waren een uiting van de unieke bouwkundige identiteit van Barcelona.
Een ding dat zeker is, is dat het effect van het plan van Cerdà niet te ontkennen is. Zijn baanbrekend idee over stedelijke ontwikkeling heeft Barcelona geholpen om ook Eixample vorm te geven. Barcelona is nu dan ook een moderne, elegante en vooruitstrevende stad.
Gerelateerd artikel: Traditionele bakkers in Eixample
Eixample heden ten dage
Fast forward naar het heden, waarin Eixample nog steeds een van de meest aantrekkelijke plekken in Barcelona is. Haar straten barsten van de energie en er zijn veel verschillende soorten winkels, restaurants, cafés en plekken voor ontspanning. In Eixample vind je daarnaast ook veel bezienswaardigheden, zoals de Sagrada Familia, Casa Batlló en Casa Milà.
Om de nalatenschap van Cerdà te behouden, zijn er al diverse inspanningen verricht om de stedelijke ontwikkelingen in balans te houden. Alleen zo kan het karakter van Eixample blijven bestaan. Zo zijn er maatregelen genomen om het architectonisch erfgoed van dit gebied te beschermen en zijn er initiatieven voor betaalbare huisvesting gestart. Alles tezamen moet het de levenskwaliteit verbeteren en de stedelijke toekomst waarborgen.
Stedelijk plan Barcelona – Foto via Unsplash
Plan Cerdà en de creatie van Eixample is een weerspiegeling van de stedenbouwkundige historie en ontwikkeling van Barcelona. Het gewaargde project heeft voor altijd zijn stempel op Barcelona gedrukt. Je herkent het plan aan de brede lanen, de achthoekige blokken en de zones met diverse doeleinden.
Barcelona’s Eixample is een levendig en essentieel onderdeel van de stad. Het heeft dan ook aantrekkingskracht op zowel inwoners als bezoekers en daar draagt de charme van het district met haar culturele aanbod en architectonische hoogstandjes zeker aan bij.
